kovi masin
Կովերը ընտելացվել են մարդու կողմից մոտավորապես 10,500 տարի առաջ Արևմտյան Հայաստանում և Միջագետքում
Որոշ երկրներում, օրինակ Հնդկաստանում, կովերը համարվում են սուրբ կենդանիներ։
Ընտանի տավարն առաջացել է վայրի տուրից, որն ընտելացվել է մոտ 8 հզ. տարի առաջ։
Կովերի տարեկան միջին կաթնատվությունը 3500–4000 կգ է, լավագույն տնտեսություններում՝ մինչև 6000 կգ, ռեկորդը՝ 20 հզ. կգ (հոլանդական կովեր)։ Կովերի ցեղերը բազմաթիվ են։
գորշ տավարի ցեղը, որի տարեկան միջինկաթնատվությունը 1700–3000 կգ է։
Ընտելացումը սկսվել է վաղ նեոլիթում, մոտ 8500 տարի առաջ, ապա ընտելացվեցին նաև այծերը, ոչխարները և խոզերը։
1994 թ. անցկացրած գենետիկական հետազոտությունները ցույց տվեցին, որ ճիշտ է ժամանակին տարածված այն կարծիքը, թե կովերը չեն ծագում մեկ ժառանգական գծից[
Ժամանակակից գենետիկական հետազոտությունները հիմք են տալիս ենթադրելու, որ բոլոր ժամանակակից կովերը ծագել են 80 վայրի ցլերից, որոնք ընտելացվել են Միջագետքի վերին գետերի շրջակայքի գյուղերում մոտ 10 500 տարի առաջ՝ այժմյան Թուրքիայի տարածքի հարավ-արևելքում, Իրաքի հյուսիսում[
Ընտելացման սկզբում խոշոր եղջերավոր կենդանիների ամբողջ նախիրը երկարաեղջյուրավոր էր, որը տարածվել էր հարավարևմտյան Ասիայից և Բալկանյան թերակղզուց դեպի Աֆրիկա (մոտ 7000 տարի առաջ) և Կենտրոնական Եվրոպա (մոտ 5000 տարի առաջ)։
