Մայրենի

Կարդա՛ տեքստը և կատարի՛ր առաջադրանքները:

Առյուծը գազանների արքան է: Այդ «տիտղոսին» ոչ ոք չի կասկածում, և ոչ մեկը չի վիճարկում: Իսկ ինչո՞ւ հատկապես առյուծին է շնորհվել այդ տիտղոսը: Նա գիշատիչներից ամենաուժե՞ղն է: Հազիվ թե: Ուժով, կարելի է ասել, զիջում է վագրին: Ամենաճարպի՞կն է: Նույնպես՝ ոչ. Նա զիջում է ընձառյուծին: Գիշատիչներից ամենախոշո՞րն է: Դարձյալ ոչ. սպիտակ արջը 700-800 կիլոգրամ է կշռում, նույնիսկ վագրը, որ 300 կիլոգրամ է, ավելի խոշոր ու ծանր է: Հասուն արու առյուծի առավելագույն քաշը 230 կիլոգրամից ավել չէ: Եվ, համենայն դեպս, առյուծն է գազանների արքան: Եվ նա այդ տիտղոսը կրելու իրավունքն ունի: Ըստ երևույթին, առյուծին գազանների արքա են կոչել ոչ թե ուժի, այլ՝ կեցվածքի համար, վեհ ու հպարտ կեցվածքի և նույնքան վեհ ու հպարտ բնավորության համար: Առյուծը բաց տարածությունների բնակիչ է, չի թաքնվում դարանում ու սպասում որսի: Նա որսի վրա բացահայտ է գնում՝ իր մռնչոցով բոլորին նախազգուշացնելով, որ գազանների արքան որսի է ելել: Եվ ամեն մի կենդանի էակ դողում է այդ «արքայական մռնչոցից»: Բայց առյուծը նաև մեծահոգի է, երբեք չի ոչնչացնում կենդանիներին, եթե կուշտ է:

1․ Ինչո՞ւ է առյուծը համարվում գազանների արքա:

կեցվածքի համար, վեհ ու հպարտ կեցվածքի և նույնքան վեհ ու հպարտ բնավորության համար:

2․ Դո՛ւրս գրիր առյուծին բնութագրող բառեր:Արքա,ուժեղ,ծանր,գեղեցիկ

3․ Գրի՛ր հոմանիշները՝ արքա-թագավոր, խոշոր-մեծ, վեհ-բարձր, կասկածել-տարակուսել:

4․ Գրի՛ր հականիշները՝ ոչ-մասնիկ, ծանր-ծանրակիր, խոշոր-փոքր, մեծահոգի-փոքրոգի, ոչնչացնել-առաջացնել, կուշտ-սոված:

5. Ճարպկությամբ ո՞ւմ է զիջում առյուծը:ընձառյուծին

6․ Տեքստից դո՛ւրս գրիր 5 բայ /գործողություն ցույց տվող բառ/։ չի կասկածում,չի վիճարկում,շնորհվել,ասել,զիջում է

7․ Տեքստում գրված թվականները գրի՛ր տառերով։ 700-յոթ հարյուր 800-ոթ հարյուր 300-երեք հարյուր 230-երկու հարյուր երեսուն

8․ Նախադասության ընդգծված բառերին «ինչպիսի՞» հարցին պատասխանող լրացումներ ավելացրո՛ւ։

Նա մեծ որսի վրա բացահայտ է գնում՝ իր ահարկու մռնչոցով բոլորին նախազգուշացնելով, որ գազանների հզոր արքան որսի է ելել:

9․ Լրացրո՛ւ բաց թողած տառերը․

Գաղտնիք, վայրԷջք, պարկել, զարթարվել, արթնանալ

10․ Կազմի՛ր երեքական բառ հետևյալ ածանցներով՝

-վածք-լվացք

-ային-ամենային

-ական-մեկական

-ակ-մենակ

-եղեն-ամանեղեն

11․ Համացանցից գտի՛ր հետաքրքիր փաստեր առյուծի մասին, 3-4 նախադասությամբ ներկայացրո՛ւ։

Նա գիշատիչներից ամենաուժե՞ղն է: Հազիվ թե, Ուժով, կարելի է ասել, զիջում է վագրին: Ամենաճարպի՞կն է: Նույնպես՝ ոչ. Նա զիջում է ընձառյուծին: Գիշատիչներից ամենախոշո՞րն է:

Մաթեմատիկա

Ճանապարհ, ժամանակ, արագություն/մաս 2

Մարմնի շարժման արագությունը միավոր ժամանակում նրա
անցած ճանապարհն է ։
60կմ/ժ արագություն ասելով հասկանում ենք, որ մարմինը
1ժամում անեցել է 60կմ ճանապարհ։
Արագություն = Ճանապարհ : ժամանակ
Ճանապարհ= Ժամանակ · Արագություն
Ժամանակ= Ճանապարհ ։ Արագություն
Խնդիրներ
1. Բեռնատարը 740 կմ ճանապարհի առաջին 320կմ-ն անցավ
80կմ/ժ արագությամբ, իսկ մնացած մասը՝ 60կմ/ժ արագությամբ։
Բեռնատարը քանի՞ ժամում անցավ այդ ճանապարհը։ 1)320:80=4 2)740-320=420  3)420:60=7 4)7+4=11
2. Գնացքը 310 կմ ճանապարհի առաջին 130 կմ-ն անցավ 65 կմ/ժ
արագությամբ, իսկ մնացած մասը՝ 60կմ/ժ արագությամբ։ Գնացքը
քանի՞ ժամում անցավ այդ ճանապարհը։  1)130:65=2 2)310-130=180 3)180:60=3 4) 2+3=5
3. A քաղաքից միևնույն ուղղությամբ դուրս եկան երկու
ավտոմեքենա։ 8 ժամ հետո որքա՞ն կլինի նրանց միջև եղած
հեռավորությունը, եթե առաջին ավտոմեքենան ժամում անցնում է
60կմ, իսկ երկրորդը՝ 65 կմ։ 1)65X8=520 2) 60X8=480 3) 520+480=1000

4. Դիլիջանից միևնույն ուղղությամբ դուրս եկան երկու
ավտոմեքենա։ 8 ժամ հետո որքա՞ն կլինի նրանց միջև եղած
հեռավորությունը, եթե առաջին ավտոմեքենան ժամում անցնում է
60կմ, իսկ երկրորդը՝ 65 կմ։ 1) 65X8=520 2) 60X8=480 3) 520+480=1000
5. Գնացքը 2 օրում միևնույն արագությամբ անցավ 1620կմ
ճանապարհ։ Առաջին օրը նա ճանապարհի վրա ծախսեց 10 ժամ,
իսկ երկրորդ օրը՝ 2 ժամ պակաս։ Որքա՞ն ճանապարհն անցան:1)10-2=8 2)10+8=18 3)1620:18=90 4)90×10=900 5)90×8=720

Մաթեմատիկա

12

Երրորդ ուսումնական շրջանի ամփոփում

• Թումանյանական օրեր (թումանյանական ընտանեկան ֆլեշմոբ) —  4-5-րդ դասարաններ-Մասնակցել եմ
• Տերյանական օրեր (տերյանական ֆլեշմոբ)— 5-րդ դասարաններ-Մասնակցել եմ
• Բառարանընթերցման ֆլեշմոբ — 4-5-րդ դասարաններ-Մասնակցել եմ
• «Ուսումնական գարուն» նախագիծ— 4-5-րդ դասարաններ-Մասնակցել եմ
• Կարդում ենք Աղայան— 4-5-րդ դասարան-https://vardanhakobyan.edublogs.org/wp-admin/post.php?post=757&action=edit
•  «Գնում եմ Մայր դպրոց» — 5-րդ դասարաններ-https://vardanhakobyan.edublogs.org/wp-admin/post.php?post=806&action=edit
• «Հյուսիսափայլ TV»-ին քո մասնակցությունը
• «Հյուսիսափայլ ռադիո«-ին քո մասնակցությունը
• Ուրբաթ-համերգ՝ «Առավոտ լուսաբեր Հայաստան երկրի….»-4-5-րդ դասարաններ
• ստեղծագործական աշխատանքներ — 4-5-րդ դասարաններ-https://vardanhakobyan.edublogs.org/wp-admin/post.php?post=718&action=edit
• ճամփորդություններ, ճամփորդական պատում-հաշվետվություններ — 4-5-րդ դասարաններ-https://vardanhakobyan.edublogs.org/wp-admin/post.php?post=808&action=edit
• մասնակցություն մայրենիի ֆլեշմոբերին-Մասնակցել եմ մայրենիի Ֆլեշմոբներին

Մայրենի

1.Առանձին խմբերով ներկայացրո՛ւ գոյականները-արև,ծաղիկ,ծամացույց,երեխա,նավաստի և ածականները-խիզախ,բարի,գարուն,երկար,հրաշալի,մաքուր՝ խիզախ, բարի, գարուն, արև, երկար, ծաղիկ, վազել, ժամացույց, ջրել, գնալ, հրաշալի, երեխա, լողալ,վազվզել, մաքուր, նավաստի:

2. Տրված բառերից կազմի՛ր գոյականներ՝ իշխել-իշխանություն, ճեղքել-ճեղք, գործել-գործ, շքեղ-շքեղություն, ուսուցանել-ուսում, դեղին-դեղնություն, բժշկել-բժիշկ, հյուսել-հյուս:

3.Տրված գոյականները հոգնակի դարձրո՛ւ՝ գլուխ-գլուխներ, թվական-թվականներ, երկիր-երկրեր, սենյակ-սենյակներ, հարևան-հարևաններ, ծառ-ծառեր, տեր-տերեր, ժապավեն-ժապավեններ, մարդ-մարդիկ, կին-կանայք։

4. Առանձին խմբերով ներկայացրո՛ւ հատուկ-Գևորգ,Երևան,Աննա,Սևան,Հարությունյան և հասարակ-ուսուցիչ,քաղաքացի,ընկեր,կատու,գետ գոյականները՝ ուսուցիչ, Գևորգ, քաղաքացի, ընկեր, կատու, Երևան, Աննա, Սևան, գետ, Հարությունյան:

5.Տրված բառերը բաժանի՛ր բաղադրիչների. յուրաքանչյուր բառի դիմաց գրիր տեսակը ըստ կազմության՝ բարեկամ-բարի+ա+կամ բարդ, գրավոր-գիր+ավոր ածանցավոր, ծով-պարզ, լուսամուտ-լույս+ա+մուտ բարդ, անպետք-ան+պետ+ք ածանցավոր, հողոտ-հող+ոտ ածացավոր, գնորդ-գն+որդ ածանցավոր, ամառ-պարզ :

6. Տրված բառերը դարձրո՛ւ նախածանցավոր կամ վերջածանցավոր ՝ կաթ-կաթնային, խորհուրդ-խորհրդավոր, գետ-անգետ, հեռուխհեռավոր, քար,-քարոտ ամպ-ամպոտ:

7. Հարցում արտահայտող բառերի փոխարեն համապատասխան բառեր կամ բառակապակցություններ գրելով՝ նախադասություններ ստացիր։ Ո՞ւմ ո՞վ ինչպիսի՞ն Է։ Ի՞նչը ինչպե՞ս ի՞նչ Էր լինում։ Ինչի՞ ի՞նչը ինչո՞վ ի՞նչ Է եղել։ Ո՞վ ի՞նչ արեց ինչո՞ւ։

Տատիկի թոռնիկը խելացի է։ Ամպը սևացած որոտում էր։ Մեղը մուրճով գամվել էր։ Անին վազեց որոհետև վաղեցել էր։

Ճամփորդություն դեպի Ծաղկունք

Բարև ձեզ ես այսօր կպատմեմ իմ ճամփորդության մասին։ Մենք 9:30 շարժվեցինք հասել ենք 11:30 մենք տեսանք սարի վրա եկեղեցի ուսուցիչները ասացի, որ բարձրանալու ենք մեր մեքենան փչացավ և մենք վոտքով բարձրանում էինք։

 

Իմ Հյուսիսը

• Իմ Հյուսիսը. Հյուսիսային դպրոցն ու ես:
• Հյուսիսային դպրոցի յոթ հրաշալիքները:
• Մայր դպրոցն ու ես:
• Ի՞նչ սպասելիքներ ունեմ Միջին դպրոցից:
• Որքանո՞վ եմ ճանաչում Մայր դպրոցը:
• Իմ ամենասիրելի վայրը Մայր դպրոցում:                                                                                                                                     Ես դարձել եմ Հյուսիսային դպրոցի ընտանիքի անդամը շատ երկար ժամանակ։ Այստեղ ես տանն եմ շրջապատված հոգատար ուսուցիչներով։ Դպրոցի հրաշալիքներն են հոգատար ուսուցիչները,դրական միջավայրը,հետաքրքիր դասապրոցեսը,համակարգչային աշխատանքը,ընդարձակ դպրոցը,ընկերասեր աշակերտները,շատ ճամփորդելը։  Մայր դպրոցն ու ես մի ամբողջականություն ենք։ Այնտեղ ես հաճախում եմ մեծ սիրով,որոհետև այնտեղ կա մեծ մարզասրահ։ Միջին դպրոցում ես ցանկանում եմ շատ ընկերներ ունենալ։ ԵՎ շատ գիտելիքներ ստանամ։ Մայր դպրոցը դեռ չեմ հասցրել լավ ճանաչել,բայց դեռ կճանաչեմ,քանի, որ դեռ շատ ժամանակ ունեմ։ Ես շատ եմ սիրում մայր դպրոցում գտնվող ֆուտբոլի դաշտը, քանի որ շատ եմ սիրում խաղալ ֆուտբոլ։

պատրաստվում ենք ճամփորդության դեպի Ծաղկունք

Ծաղկունք, գյուղ Հայաստանի Գեղարքունիքի մարզում, Հրազդան գետի աջափնյակում, մարզկենտրոնից 40 կմ հյուսիս-արևմուտք, Սևան քաղաքից 7 կմ հյուսիս-արևմուտք։ Բնակավայրը գտնվում է ծովի մակերևույթից 1850 մետր բարձրության վրա, փռված Փամբակի լեռների բազուկը կազմող Սուրբ Հովհաննես, Աբազանց դոշ, Խաչիդոշ սարերի և Թափիդոշ բլրի ստորոտին։

Մայրենի

217. Տրված գոյականներին ածանցներ ավելացրո՛ւ, որ ածականներ դառնան:

Սիրտ-սրտային, վախ-վախկոտ, քար-քարոտ, մայր-մայրական, երկինք-երկնային, արև-արևային, փայտ-փայտային, լեռ(ն)-լեռնային, փողոց-փողոցային, երկաթ-երկաթային, օդ-օդային, ծաղիկ-ծաղկային, եղբայր-եղբայրական, ոսկի-ոսկյա, արծաթ-արծաթյա, ծով-ծովային, Ամերիկա-ամերիկական, Ֆրանսիա-ֆրանսիական, Գերմանիա-գերմանական:

224. Տրված խմբերի բառերի տարբերությունը բացատրի՛ր: Ինչո՞ւ են դրանք անվանում ածականի համեմատության աստիճաններ:

Ա. Քաղցր, աղի, կծու, դառը, մեծ, երկար, բարձր: Բ. Ավելի քաղցր, ավելի աղի, ավելի կծու, ավելի դառը, ավելի մեծ, ավելի երկար, ավելի բարձր: Գ. Ամենից քաղցր, ամենից աղի, ամենից կծու, ամենից դառը, ամենից մեծ, ամենից երկար, ամենից բարձր:

Արտահայտվում եմ ածականի ցույց տված հատկության չափը։

225. Տրված բառերի (գերադրական աստիճանի ածականների) հոմանիշ ձևերը գրի՛ր:

Օրինակ՝

ամենից լավ — ամենալավ, լավագույն ամենամեծ — ամենից մեծ, մեծագույն փոքրագույն- ամենափոքր, ամենից փոքր

Ամենավատ-ամենից վատ, վատագույն, գեղեցկագույն-ամենագեղեցիկ, ամենից գեղեցիկ, բարձրագույն-ամենա բարձր, ամենից բարձր, ամենաազնիվ-ազնվագույն,ամենից ազնիվ, ամենից հզոր-հզորագույն,ամենա հզոր, ամենից ահեղ-,ամենա ահեղ,ահեղագույն, համեստագույն-ամենից համեստ,ամենա համեստ, ամենահին-հնագույն,ամենա հին, ամենից ծանր-ամենա ծանր,ծանրագույն, ամենալուրջ-ամենից լուրջ,լրջագույն, ամենից խոշոր-ամենա խոշոր,խոշորագույն:

228. Տրված բառակապակցություններից ամեն մեկի իմաստն արտահայտի՛ր մեկ բառով: Ի՞նչ է ցույց տալիս -սուն ածանցը:

Երեք տասնյակ-երեսուն, չորս տասնյակ-քառասուն, հինգ տասնյակ-հիսուն, վեց տասնյակ-վաթսուն, յոթ տասնյակ-յոթանասուն, ութ տասնյակ-ութսուն, ինը տասնյակ-իննսուն:

229. Զննի՛ր տրված բառաշարքերը և փորձի՛ր պարզել, թե բաղադրյալ թվականներից որո՞նք կից (միասին) գրություն ունեն, և որո՞նք՝ հարադիր (աոանձին):

Ա. Տասնյոթ, քսաներեք, երեսունմեկ, քառասունվեց, հիսունչորս, վաթսունինը, յոթանասունհինգ, ութսուներկու, իննսունինը: Բ. Հարյուր մեկ, երկու հարյուր քսանվեց, հինգ հազար վեց հարյուր երեսունյոթ, չորս միլիարդ ինը միլիոն յոթ հարյուր հազար վեց հարյուր յոթանասունյոթ և այլն:

230. Տրված թվականները գրի՛ր բառերով:

65-վաթսուն հինգ, 48-քառասուն ութ, 107-հարյուր յոթ, 93-իննսուն երեք, 6087-վեց հազար ութսունյոթ, 4321-չորս հազար քսանմեկ, 786-յոթ հարյուր ութսունվեց

Խոսքի մասեր ածական, թվական

Ածական

Առարկայի հատկանիշ ցույց տվող բառերը ածականներն են: Օրինակ՝ ծանր բեռ, երկարավուն սենյակ, անշահախնդիր ընկերություն:

Ածականները, ըստ իմաստի, լինում են որակական և հարաբերական:

Որակական ածական

Որակական ածականը ցույց է տալիս առարկայի որակը, որպիսությունը, հատկությունը, որը հատուկ է տվյալ առարկային։ Որակական ածականներն ունեն համեմատութան երեք աստիճան՝ դրական, բաղդատական, գերադրական։

• Դրական աստիճանը ածականի ուղիղ ձևն է, որը ցույց է տալիս առարկայի հատկանիշն ինքնին՝ առանց համեմատելու այլ առարկաների հետ։

Օրինակ՝ լավ մարդ։

• Բաղդատական աստիճանը ցույց է տալիս առարկայի հատկանիշի ավել կամ պակաս լինելը նույն հատկանիշի նկատմամբ։

Կազմվում է ածականի դրական աստիճանին ավելացնելով ավելի (առավելական բաղդատական), նվազ կամ պակաս (նվազական բաղդատական ) բառերը։ Օրինակ՝ ավելի լավ մարդ, պակաս լավ մարդ։

• Գերադրական աստիճանը ցույց է տալիս առարկայի հատկանիշի գերազանց լինելը այլ առարկանների նույն հատկանիշից։

Կազմվում է ածականի դրական աստիճանին ավելացնելով ամենից բառը կամ ֊ամենա նախածանցը կամ էլ ֊(ա)գույն վերջածանցը։ Օրինակ՝ ամենից լավ մարդ, ամենալավ մարդ, լավագույն մարդ։

Հարաբերական ածական

Հարաբերական ածականը ցույց է տալիս ինչ֊որ մի առարկայի հատկանիշը մեկ այլ առարկայի հարաբերությամբ։

Հարաբերական ածականը ցույց է տալիս առարկայի՝

• ինչից լինելը՝ բրոնզաձույլ արձան, կաշվե պայուսակ,
• որ տեսակին պատկանելը՝ ավարտական դասարան,
• ինչին կամ ում պատկանելը՝ հայրական տուն։

Թվական

Առարկաների թիվ, քանակ կամ թվային կարգ ցույց տվող բառերը կոչվում են թվականներ:

Թվականներն ըստ իմաստի լինում են՝ քանակական, կոտորակային,բաշխական և դասական:

1.Քանականան թվականները ցույց են տալիս առարկաների կոնկրետ թիվը, քանակը։ Սրանք կոչվում են նաև բացարձակ թվականներ։ Օրինակ՝ մեկ, հինգ, տասը, հարյուր քսանմեկ։

2. Կոտորակային թվականները մատնանշում են ամբողջի մասերը։

Կոտորակային թվականները հաճախ գործածվում են մաս, բաժին ու նման բառերի կամ չափի միավորների հետ, օրինակ՝ մեկ երկրորդ մասը, հինգ ութերորդ հեկտար և այլն։ Կոտորակային թվականները հաճախ գործածվում են գոյականաբար։ Այդ դեպքում նրանք պահանջում են սեռական հոլովով դրված լրացում, օրինակ՝ ուսանողների երկու երրորդը։

3.Բաշխական թվականները ցույց են տալիս առարկաների բաշխումը որոշ թվային քանակով։

Բաշխական թվականները կազմվում են երկու եղանակով՝ ա) քանակական թվականներին ավելանում է —ական ածանցը, օրինակ՝ երկուական, տասնմեկական, բ) քանակական թվականների  կրկնությամբ, օրինակ՝ հինգ—հինգ։

4. Դասական թվականները կազմվում են քանակական թվականներից —րորդ, —երորդ ածանցների միջոցով, օրինակ՝ երկրորդ, հինգերորդ,…։