10 Everyday English a Find the expressions 1–6 in the story. Who says them?
… that sort of thing. Joel․
Guess what? Joel.
We’re talking about … Pete.
… an awful lot of … Pete.
That’s not the point. Joel.
At the end of the day, … Jess.
b Complete the dialogue with the phrases 1–6 in Exercise 10a.
Allie: Hey Steve. 1 Guest what?! I just saw a new Coldplay DVD in the shop. It costs forty pounds. Steve: Really? Well, I’m not going to buy it. Allie: What!? Steve, 2 we’re talking about Coldplay here – one of your favourite bands! Steve: I know. But 3 that’s not the point, Allie. Don’t you remember? My father lost his job. I can’t spend money on CDs, DVDs and 4 that sort of thing. 5 At the end of the day forty pounds is a lot of money. Allie: Oh, yes, I’m sorry. I forgot.
12 Team spirit
b Match the words with their definitions. Then watch episode 1.
drama
workshop
mark
disability
complain about something
grumpy
enthusiastic
improvise
Definitions: a. a number or letter that shows how good you are in a subject at school b. in a bad mood; unhappy with everything c. an injury or condition that makes it difficult for someone to do what other people do d. showing a lot of interest in something e. a meeting of people to train or discuss an activity f. when actors …, they make up what they say without speaking from a script g. to say that something is wrong or you are not happy with it h. a play in a theatre, on TV or on the radio
Կարճ տեղեկություն գրի՛ր և ներկայացրու՛ Նար-Դոսի մասին։10 հետաքրքիր փաստ Նար-Դոսի մասին1. Նար-Դոսի իսկական անունն է Միքայել Զաքարի Հովհաննիսյան:
2. Հայրը բրդավաճառ էր: Ընտանիքը չէր կարող ֆինանսապես որդուն լավ կրթությամբ ապահովել: Միքայելը նախնական կրթություն է ստանում Սուրբ Կարապետ եկեղեցու ծխական դպրոցում, շուտով ցարի հրամանով հայկական դպրոցները փակվում են, և ապագա գրողը ստիպված է լինում ուսումը շարունակել Նիկոլաևյան երկդասյան դպրոցում:
3. Գրողի տաղանդն առավելապես արտահայտվել է արձակ ստեղծագործություններում ՝ նրա վիպակներում ու պատմվածքներում: Նրա «Ճշմարիտ բարեկամը»-ը «Նոր դար»-ի էջերում է հայտնվել Միխո-Օհան ստորագրությամբ:
4. Ժամանակակիցները պատմում են, որ ուսումնասեր մայրը փորձում է որդուն ընդունել Ներսիսյան դպրոց։ Դպրոցի տեսուչը Միքայելին (Նար-Դոս) չգիտես ինչու հարցնում է, թե ինչ կաշվից են կոշիկները, Միքայելն էլ պատասխանում է, որ դա կարևոր չէ, եթե ուրիշ բան ունի հարցնելու, թող հարցնի։ Տեսուչին դուր չի գալիս ապագա գրողի սկզբունքային պատասխանը, և նա հրաժարվում է Միքայելին դպրոց ընդունելուց։
5. Նար-Դոսը բարձր էր գնահատում գրականության ու մասնավորապես ռեալիստական գրականության դերը հասարակական կյանքում: Գրականության մասին խոսելիս Նար-Դոսն ասում էր, որ այն կոչված է դրական ազդելու «մարդկանց մտքի ու սրտի վրա»: Նրա սիրելի գրողներից էին Տուրգենևը, Գոնչարովը, Տոլստոյը, Դոստոևսկին և Չեխովը:
6. Միքայելի ընթերցասիրությունը դուր չէր գալիս նրա եղբոր կնոջը։ Երբ Միքայելը երեկոները նավթավառի լույսի ներքո կարդում էր, եղբոր կինը գալիս, լույսն անջատում էր՝ նախատելով, որ նավթը թանկ է, իսկ նա դա ծախսում է անկարևոր բաների վրա։
7. Մի անգամ Նար-Դոսի ներկայությամբ մի խորհրդային սկսնակ գրողի պատմվածք է քննարկվում։ Նար-Դոսը սովորության համաձայն փորձում է լռել, բայց երբ շատ են խնդրում, որ իր կարծիքն էլ արտահայտի, ասում է․- Ուրախալի է, որ այսօր քննարկվում է գրաշար Մարտինի «Նավթ ծախող Սիմոնը» պատմվածքը։ Հեղինակը, իրոք, պրոլետարական սկսնակ գրող է, նա իր հերոսից և՛ նավթն է խլել, և՛ կինը, և՛ կյանքը․․․ Բոլորը սկսում են ծիծաղել։
8. Նար-Դոսի մայրն իրենց թաղամասում հռչակված էր գեղեցկությամբ ու այլ շնորհներով, որի համար նրան «կոնա Օվսան» էին կոչում։
9. Նար-Դոսը բացի իր զավակներից՝ Հասմիկից և Նարից, ուներ նաև հոգեզավակ՝ Մարուսյան։ Նա Նար-Դոսի կնոջ՝ Օլգայի քրոջ դուստրն էր։ Մարուսյայի ծնողները մահացել էին, և մորաքույրերը որդեգրել էին նրան ու երկու քույրերին։ Օպերային հռչակավոր երգիչ Նար Հովհաննիսյանը ժառանգներ չունեցավ, իսկ Հասմիկի ծոռները այժմ ապրում են Հայաստանում։ Վերջին շրջանում նրանք Թիֆլիսում գտան Նար-Դոսի տունը, որը դեռ չի քանդվել, սակայն թանգարանի վերածելու փորձ չի կատարվում։
10. Նար-Դոսը վախճանվել է 1933թ.-ին Թիֆլիսում: Նրա աճյունն ամփոփված է Խոջիվանքի հայկական գերեզմանատանը:
Բանավոր ներկայացրու՛ պատմվածքը։
Քո կարծիքով ինչը կործանեց ես-ին։ Ես-ը կործանեց ինքն իրեն Նա-ի հանդեպ սիրու պատճառով, քանի որ նա չկարողացավ հաղթահարել այդ դժվարությունը, ինչի հետևանքով նա թողեց իր ուսումը և կորցրեց իր վառ նպատակները հետագա կյանքի համար։
Մեղադրու՞մ, թե արդարացնում ես Ես-ի քայլերը։ Մեկնաբանի՛ր պատասխանդ։ Ես այդքան էլ չեմ արդարացնում Ես-ի քայլերը, քանի որ նա կարող էր առանց ալկոհոլի և ուսումը թողնելու շարունակել իր բարեկեցիկ կյանքը, չնայած որ այդ պատահարը շատ ցավ էր պատճառել նրան։ Ես-ը պետք է կարգավորեր իր հոգեվիճակը առանց իրեն վնասելու ալկոհոլի միջոցով։
Ինչպե՞ս կմեկնաբանես ես-ի անկման պատճառը։ Ես-ի անկման պատճառը այն էր, որ նա չկարողացավ գնալ առաջ և թողնել Նա-ին անցյալում։ Ցավոք, նա չընդունեց դառը իրականությունը և փորձեց ալկոհոլի միջոցով իրեն հանգստացնել, սակայն ալկոհոլը երբեք չի օգնի, երբ դու դժբախտության մեջ ես։
Նկարագրի՛ր Նա-ին, ինչպիսի՞ բնավորություն ուներ նա։ Նա-ն եղել էր շատ անկեղծ։ Միգուցե իր արարքը ճիշտ չէր Ես-ի հանդեպ, բայց նա գոնե անկեղծ ասաց նրան այն մասին, որ ուրիշին է սիրում։
Համեմատի՛ր Ես-ին և Նա-ին։ Ես-ը մի քիչ թույլ էր, որ հեշտությամբ վիրավորվեց դժբախտությունից և կործանեց իր կյանքը։ Նա-ն ավելի ուժեղ էր և անկեղծ, որ կարող էր անընդհատ բարձրանալ և անկեղծորեն ասաց Ես-ին, որ ուրիշին է սիրում։
Իմ կարծիքով եթե Ես-ը Նա-ի նման լիներ, ի վերջո Ես-ը այդքան ուժեղ չէր ընկճվի, կավարտեր ուսումը, կունենար լավ մասնագիտություն և լավ կյանք։
Գտնել տեղեկություններ նյարդային հիվանդությունների վերաբերյալ, որոնք են դրանց առաջացման պատճառները և կանխարգելման մեթոդները,պատրաստել ուսումնական նյութ:
Նյարդային հիվանդությունները ազդում են մարդու տրամադրության, վարքագծի և բարեկեցության վրա: Ժամանակակից աշխարհում, Դրանք բավականին տարածված են, որտեղ մարդիկ ապրում են սթրեսի տակ և մեծ լարվածություն են ապրում: Այս վիճակները կարող են առաջանալ գերծանրաբեռնվածությունից, սթրեսից, քնի պակասից, ուժեղ հուզական ապրումներից, ինչպես նաև ոչ առողջ ապրելակերպից և սննդակարգից: Վարակները և վնասվածքները ,երբեմն ժառանգականությունը նպաստում են նյարդային հիվանդությունների զարգացմանը։
Նյարդային խանգարումները կարող են դրսևորվել տարբեր ձևերով՝ դյուրագրգռություն, անհանգստություն, անքնություն, կյանքի նկատմամբ անտարբերություն կամ մշտական հոգնածություն: Դրանք կանխելու համար կարևոր է հոգ տանել առողջության և ներքին բարեկեցության մասին, ինչպես նաև մտածել հոգեկան առողջության մասին: Կարևոր է պահպանել ամենօրյա ռեժիմը, հանգստանալ, զբաղվել սպորտով և ավելի շատ ժամանակ անցկացնել դրսում: Ճիշտ սնունդը կարևոր է. B վիտամինը, մագնեզիումը և կալցիումը ամրապնդում են նյարդային համակարգը։
էլփոստ — էլեկտրոնային փոստ
քիմմաքրում — Քիմիական մաքրում
ՆԱՏՕ — Հյուսիսատլանտյան դաշինքի կազմակերպություն
հէկ — Հիդրոէլեկտրակայան
աէկ — Հայկական ատոմային էլեկտրակայան
զագս — Գործկոմի բաժին
մանկխորհ — մանկավարժական խորհուրդ
զինգրքույկ — զինվորական գրքույկ
ՄԱԿ — միավորված ազգերի կազմակերպություն
ԵՊՀ — Երևանի պետական համալսարան
ՍՊԸ — Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերություն
ԱՄԷ — Արաբական Միացյալ Էմիրություններ
Կապերն ինքնուրույն գործածություն չունեն և առանձին վերցրած նախադասության անդամ չեն դառնում։ Կապը նաև չի ստանում որևէ հարց։ Կապերն արտահայտում են հոլովական իմաստներ՝ կատարելով հոլովական վերջավորությունների դեր։ Օրինակ՝ դրված է սեղանին ասելու փոխարեն կարող ենք ասել նաև՝ դրված է սեղանի վրա: Կապերը նաև չունեն նյութական իմաստ, այլ միայն՝ քերականական։ Կապերը կարող են դրվել կապվող բառից առաջ կամ հետո։ Ըստ այդմ էլ լինում են երեք տեսակի՝ նախադրություններ (երբ դրվում են կապվող բառից առաջ) օրինակ՝ առանց ինձ, դեպի տուն, նախքանգալը, մինչև գալը և այլն։ Հետադրություններ (երբ դրվում են կապվող բառից հետո) օրինակ՝ քեզնից զատ, գալուց առաջ, տոնի առթիվ, տան համար, աթոռի վրա և այլն Երկդրություններ (կարող են դրվել թե՛ կապվող բառից առաջ, թե՛ հետո) օրինակ՝ բացի դրանից, դրանից բացի,շնորհիվ նրա, նրա շնորհիվ։
Առաջադրանքներ
Գտի՛ր կապերը։
Դու անհոգ նայեցիր ինձ վրա
Ու անցար քո խաղով կանացի (Վահան Տերյան)
Այնպես անխինդ են և նման լացին
Երգերն իմ երկրի, այնպես տխրագին։(Վահան Տերյան)
Եվ քարավանը Աբու-Լալայի , աղբյուրի նման մեղմ կարկաչելով։ (Ավետիք Իսահակյան)
Հյուսվելով անծիր ճանապարհի հետ՝ լուռ թախծում էր նա գիշեր ու ցերեկ։ (Ավետիք Իսահակյան)
Եթե լուսնի տակ մի խորշ պիտ գտնեմ։ (Ավետիք Իսահակյան)
վրա,նման,հետ,տակ
Բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր քարավան և անծիր, խինդ, խորշ բառերը։
քարավան-Միասին ճանապարհ գնացող՝ միասին ճանապարհորդող մարդկանց խումբ